Zmęczony jestem i smutny. Jak zwykle nuży nieco festiwal „Warszawska Jesień”, bo muzyki za dużo, przy czym dawne bóstwa jakoś się zmierzchają – np. „Koncert na dwa fortepiany” Strawińskiego, niegdyś uwielbiany, dziś wydał mi się zdawkowy, szablonowy (fuga), jakiś nieświeży, ograny, choć wspaniale wykonał go angielski pianista Ogdon ze swoją żoną. Z polskich utworów tylko Lutosławski: jego „Livre pour orchestre” to naprawdę utwór wielki, z zębem, z koncepcją, przemyślany i nowoczesny w miarę, tyle ile wypada. […] Był też nocny koncert awangardowych wydzierań, oczywiście z Cage’em na czele, ale mało to ciekawe: jak powiedział Strawiński, to nie komponowanie, lecz filozofia. Np. utwór, gdzie przez 70 minut wali się w jeden klawisz fortepianu. Jest to raczej test psychologiczny i to jednorazowy. Ludzie nawet mało protestowali – jakoś się słuchało… Zresztą mało jest młodzieży: dawniej muzyka awangardowa miała posmak zakazanego owocu, uprawianie jej było niemal zastępczą walką ideową czy zgoła polityczną. Teraz wszystko minęło: władze pozwalają (raz okazały się mądre) i oto cała rzecz staje się igraszką bez znaczenia, nader mało poważną. W dodatku ranga muzyki spada: tyle tego wszędzie, w radio, na płytach, na ulicy, że zeszło do roli natrętnego brzęczenia. Jeszcze stare legendy trwają: Bach, Beethoven itp., ale stworzyć legendę nową bardzo jest trudno. Smutne, lecz prawdziwe! I stąd cały ten festiwal to już istny niewypał, a kiedyś przecież tak nas wszystkich podniecał. „Rewolucja zmarła, trzeba szukać nowego płomienia” – powiedział kiedyś Ignazio Silone. No właśnie – tak samo zmarła awangarda – i to zanim się na dobre urodziła. 

Warszawa, 24 września

Festiwal w pełni, teraz doszli do głosu młodzi zachodniacy, buntujący się przeciw formie i czysto dźwiękowym konstrukcjom, a propagujący buntowniczy gest, happening polityczny, do tego płyną różne wrzaski z głośników, jęki, ryki elektroniczne, a wszystko dedykowane, na przykład, Theodorakisowi. Dziś właśnie grała taka buntownicza studencka orkiestra z Amsterdamu, cóż za fryzury, cóż za brody, do tego arcykolorowe i arcyswobodne stroje, sztruksy, kobiety w kolorowych hajdawerach i długich butach, słowem szał. Czyż wróci kiedy moda na czerń fraków i smokingów, na skupione wsłuchiwanie się w abstrakcyjne budowle dźwiękowe? Wróci, na pewno kiedyś wróci, trzeba tylko poczekać lat trzydzieści!

Wściekam się swoją drogą na tę zachodnią „buntowniczą” młodzież. Trzydzieści parę lat temu, gdy przygotowywano największą rzeźnię w dziejach świata, wojnę, w której zginąć miało 40 milionów ludzi, żadnej takiej buntowniczej młodzieży nie było, była młodzież konformistyczna, dająca się nabierać Hitlerowi i Mussoliniemu ile wlezie. Dziś za to wyskoczyli jak filip z konopi, a za cel ataków, za największego imperialistę i wroga wolności wybrali sobie… Nixona. Nic ich nie obchodzi historia i jej lekcje, pojęcia też nie mają o komunizmie, Rosji. Ruscy zresztą pilnie o to dbają, aby świat zachodni nie miał o nich pojęcia. […] W „socjalistycznej” Warszawie komunizm reprezentują młodzi ludzie z Zachodu. 

Warszawa, 23 września